Regl (Adet) düzeni nasıl olmalıdır?
Adet döngüsünün ortalama uzunluğu 28-29 gündür, ancak bu kadınlar arasında ve bir döngüden diğerine değişebilir. Adet döngünüzün uzunluğu, adetinizin ilk gününden bir sonraki adetinizin başlamasından önceki güne kadar hesaplanır. Kızlar ortalama olarak 11 ila 14 yaşları arasında ilk adetlerini (menarş) görürler. Bu aşamada, diğer cinsel özellikler gelişmiş olur.
Hormonlar Regl (Adet) döngüsünü etkiler mi?
Adet döngüsü karmaşıktır ve birçok farklı bez ve bu bezlerin ürettiği hormonlar tarafından kontrol edilir. Hipotalamus adı verilen bir beyin yapısı, yakındaki hipofiz bezinin yumurtalıkların östrojen ve progesteron seks hormonlarını üretmesini sağlayan belirli kimyasallar üretmesine neden olur. Adet döngüsü bir biyolojik heri bildirim (biofeedback) sistemidir, yani her yapı ve bez, diğerlerinin aktivitelerinden etkilenir.
Regl (Adet) döngüsünün evreleri nelerdir?Adet döngüsünün dört ana aşaması şunlardır:
- Regl (Adet)
- Foliküler faz
- Yumurtlama
- Luteal faz
Regl (Adet) nedir?Menstrüasyon, uterusun kalınlaşan tabakasının (endometrium) vajina yoluyla vücuttan atılmasıdır. Adet sıvısı, kan, rahim zarından hücreler (endometriyal hücreler) ve mukus içerir. Bir dönemin ortalama uzunluğu üç gün ile bir hafta arasındadır. Adet akışını emmek için hijyenik pedler veya tamponlar kullanılır. Hem pedler hem de tamponlar düzenli olarak (en az dört saatte bir) değiştirilmelidir. Tampon kullanmak, toksik şok sendromu (TSS) adı verilen nadir bir hastalık riskinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir.
Foliküler faz nedir?Foliküler faz adetin ilk gününde başlar ve yumurtlama ile sona erer. Hipotalamus tarafından uyarılan hipofiz bezi, folikül uyarıcı hormon (FSH) salgılar. Bu hormon, yumurtalığı, yüzeyde boncuklanan yaklaşık beş ila 20 folikül (küçük nodüller veya kistler) üretmesi için uyarır. Her folikül olgunlaşmamış bir yumurta barındırır. Genellikle sadece bir folikül olgunlaşarak yumurtaya dönüşürken diğerleri ölür. Bu, 28 günlük bir döngünün 10. gününde meydana gelebilir. Foliküllerin büyümesi, olası hamileliğe hazırlık olarak uterusun astarını kalınlaştırmak için uyarır.
Yumurtlama dönemi nedir?Yumurtlama, yumurtalık yüzeyinden olgun bir yumurtanın salınmasıdır. Bu genellikle adetin başlamasından yaklaşık iki hafta önce, döngünün ortasında gerçekleşir. Foliküler faz sırasında, gelişen folikül östrojen seviyesinde bir artışa neden olur. Beyindeki hipotalamus bu yükselen seviyeleri tanır ve gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) adı verilen bir kimyasal salgılar. Bu hormon, hipofiz bezini yüksek seviyelerde luteinize edici hormon (LH) ve FSH üretmeye yönlendirir. İki gün içinde, yüksek LH seviyeleri yumurtlamayı tetikler. Yumurta, küçük, saç benzeri çıkıntıların dalgaları ile fallop tüpüne ve rahme doğru akar. Tipik bir yumurtanın ömrü sadece 24 saat civarındadır. Bu süre içinde bir spermle karşılaşmazsa ölecektir. Bir bebek sahibi olmak istediğinizde, yumurtlama ve adet döngüsündeki “doğurganlık penceresini” biliyorsanız, hamile kalma şansınızı artırabilirsiniz.
Luteal faz nedir?Yumurtlama sırasında, yumurta folikülünden patlar, ancak yırtılan folikül yumurtalık yüzeyinde kalır. Sonraki iki hafta boyunca, folikül korpus luteum olarak bilinen bir yapıya dönüşür. Bu yapı, az miktarda östrojen ile birlikte progesteron salmaya başlar. Bu hormon kombinasyonu, döllenmiş bir yumurtanın yapışmasını (implantasyon) bekleyen uterusun kalınlaşmış astarını korur. Döllenmiş bir yumurta rahmin iç tabakasına yerleşirse, korpus luteumu korumak için gerekli olan hormonları üretir. Bu, hamilelik için idrar testinde tespit edilen hormon olan insan koryonik gonadotropini (HCG) içerir. Korpus luteum, uterusun kalınlaşmış astarını korumak için gerekli olan yüksek progesteron seviyelerini üretmeye devam eder. Hamilelik oluşmazsa, korpus luteum 28 günlük bir döngüde genellikle 22. gün civarında solar ve ölür. Progesteron seviyelerindeki düşüş, rahmin astarının düşmesine neden olur. Bu adet görme olarak bilinir. Döngü daha sonra tekrarlanır.
En sık şikayet edilen Regl (Adet) sorunları nelerdir? Daha yaygın olan adet problemlerinden bazıları şunlardır:
- Adet öncesi gerginlik sendromu (Premenstrüel sendrom (PMS) – regl öncesi hormonal olaylar, risk altındaki kadınlarda sıvı tutulması, baş ağrısı, yorgunluk ve sinirlilik gibi bir dizi yan etkiyi tetikleyebilir. Tedavi seçenekleri arasında egzersiz ve diyet değişiklikleri yer alır.
- Adet sancısı (dismenore) – Rahmin, bazı hormonlar tarafından, astarını yerinden çıkarmak için gereğinden fazla sıkmaya yönlendirildiği düşünülmektedir. Tedavi seçenekleri arasında ağrı giderici ilaçlar ve oral doğum kontrol hapı bulunur.
- Ağır adet kanaması (önceden menoraji olarak bilinir) – tedavi edilmezse bu anemiye neden olabilir. Tedavi seçenekleri arasında oral kontraseptifler ve akışı düzenlemek için hormonal bir rahim içi araç (RİA) bulunur.
- Adet görmeme (amenore) – Bu, ergenlik öncesi, hamilelik, emzirme ve menopoz sonrası dönemler dışında anormal kabul edilir. Olası nedenler arasında düşük veya yüksek vücut ağırlığı ve aşırı egzersiz yer alır.